Halklar, yüksek elektrik faturaları ödemeye ve açlık sınırı altında gelire mahkum edilirken, Türkiye’de halktan çalınanların sermayeye aktarılması aralıksız sürüyor. Diğer yandan enerji şirketlerine üretmedikleri elektriğin parası ‘sistemden çıkmasınlar’ iddasıyla ‘kapasite mekanizması’ adı verilen yüz milyonlarca para aktarılırken, Türkiye’de elektrik üretim kapasitesinin sadece 1/3‘ü kullanılıyor. 106 bin Mw enerji üretim kapasitesine ulaşılan Türkiye’de karbon yakıtlara verilen destek dikkat çekici biçimde artış gösteriyor.

17 kömür santrali

Dört yılı aşkın süredir şirketlere her ay üretimi içermeyen enerji kapasitesiyle ödemeler yapılmaya devam ediliyor. 2023 yılı Kasım ayı için ‘piyasa şartlarında çalışması zorlaşan’ gerekçesiyle; sistem içinde bulunan 50 santralden kömür, gaz ve hidroelektrik santralinin 44’üne 323 milyon 800 bin TL destek verileceği açıklandı. En fazla destek kömür santrallerine verilirken, doğalgaz santralleri ile HES’ler onu takip ediyor. Kapasite desteği adı altından para aktarılan santrallerin 17’si kömür yakıtlı termik santral, 17’i doğalgaz yakıtlı elektrik santrali ve 10’u da hidroelektrik santrallerden oluşuyor.

Kirli ve temiz yağma

İklim zirvelerinde karbon yakıtlı enerji üretimlerinden vazgeçilmesi yönünde gündemler oluşurken, nükleer ve doğalgazlı santraller temiz enerji kapsamına alınması ikiyüzlülüğü ortaya koyarken, Türkiye’nin ikiyüzlülüğü ise tüm ülkeleri geride bırakıyor. Yenilenebilir enerji bağlamında şirketlere yüksek destekler sürerken, aşırı kapasiteye rağmen karbon yakan santrallere de desteklerin veriliyor olması sürecin temiz-kirli enerji sorunu olmadığının açıkça sermaye kesimlerine yağma alanının açıldığını ortaya koyuyor.

Kömürlü santrallere 162 milyon

Geçtiğimiz günlerde enerji bakanının açıklamalarında kömür ve nükleerle büyüyeceklerini belirtmesi artık maskeye ihtiyaç duymadan enerji üzerinden yağmalama girişimlerinin büyütüleceğini gösteriyor. Açıklanan kömürle büyüme perspektifi kömürlü santrallerin kapasitelerinin çok altında çalışmalarına karşın yeni yatırımlar desteklenirken, diğer yandan üretmedikleri enerjinin bedeli de şirketlere aktarılıyor.2023 yılı Kasım ayında 17 kömürle çalışan elektrik santrallerine üretmedikleri enerji için toplam 162 milyon 290 bin 511 TL kapasite desteği verilecek. Bir diğer karbon yakıt olan doğalgazlı 17 elektrik santrallerine verilecek Kasım ayı ödemelerin toplamı 132 milyon 960 bin 383 TL olurken, 10 hidroelektrik santraline (HES) verilecek destek tutarı ise 28 milyon 548 bin 795 TL oldu.

YK Enerji ve Yatağan’a 46 milyon

Akbelen ormanını ve zeytinlikleri jandarma desteği ile katleden YK Enerji ile Yatağan’da 7 köyü yok oluşa sürükleyip, tarım arazilerini, orman ve zeytinliklerle arkeolojik alanları yerle bir eden Yatağan Termik Santraline yapılan destek dikkat çekti. 3 santral için verilen destek tutarı 46 milyon 250 bin 350 TL olması bölgesel yağmanın devlet destekleriyle dört koldan sürdürüldüğünü ortaya koydu.

YK Enerji’nin 2 santraline yapılan ödeme de Kemerköy Santraline 14 milyon 890 bin 228 TL, Yeniköy Santraline 13 milyon 548 bin 251 lira ile toplam 28 milyon 438 bin 479 TL üretilmeyen enerjinin bedeli olarak aktarıldı. Yatağan Termik santraline ise yapılan ödeme tutarı 17 milyon 811 bin 870 TL oldu.